Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie oraz edukacji prawnej.
ZSO- nr 1 Prudnik- 2015/ 2016 r

Postanowienia ogólne:
I. Jest zgodny z rozporządzeniem MEN z dn. 7.09.2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz. 2046). Nr programu:4015-27-02 są następujące:

1. Osiągnięcia motywacji i zdolności do indywidualnej i zbiorowej aktywności społecznej na gruncie szacunku dla własnego państwa i prawa oraz rozwijanie poczucia współodpowiedzialności za społeczeństwo i państwo.
2. Rozwijanie cnót obywatelskich i społecznych, patriotyzmu i odpowiedzialności za dobro wspólne oraz wiedzy prawniczej.
3. Doskonalenie umiejętności oceny stanowisk i działań uczestników życia publicznego z punktu widzenia podstawowych wartości życia społecznego.
4. Rozumienie i nabywanie umiejętności stosowania przepisów prawa, zwrotów łacińskich z dziedziny prawa.
5. Pogłębianie tożsamości narodowej i kulturowej.

* Ocenianiu podlegają osiągnięcia edukacyjne ucznia.
* Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej, określonej w odrębnych przepisach, i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę.

Cele oceniania na lekcjach wiedzy o społeczeństwie, edukacji prawnej.

1. 1.Ustalenie stopnia opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności wynikających z programu nauczania.
   2. Uzyskanie informacji o jakości nauczania.
   3. Dostarczenie uczniowi informacji o poziomie jego osiągnięć i postępach, jakie czyni w tym zakresie.
   4. Dostarczenie informacji rodzicom o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.
   5. Rozwijanie zainteresowania tematyką społeczną i polityczną poprzez gromadzenie, opracowywanie i interpretowanie wiedzy z różnych źródeł.
   6. Mobilizowanie uczniów do sprawnej pracy w grupie oraz do twórczego rozwiązywania problemów.
   7. Wyrabianie motywacji do aktywnego udziału w lekcji.

Szczegółowe zasady i kryteria oceniania

Zasady oceniania:
1. Ocenianie dokonywane jest w trakcie całego roku szkolnego.
2. Ocenia się w sposób systematyczny, jawny i obiektywny.
3. Ocena uwzględnia samoocenę ucznia.
4. Uczeń zna wymagania programowe na poszczególne poziomy wymagań edukacyjnych, zostały one przedstawione na pierwszych zajęciach edukacyjnych.
5. Ocena sumująca wystawiana jest na półrocze i na koniec roku szkolnego.
6. Podstawą oceniania jest systematyczna obserwacja pracy i aktywności ucznia na lekcji.
7. Oceny cząstkowe, semestralne i końcowe ustala się w stopniach według skali: 6 – celujący, 5 -bardzo dobry, 4 – dobry, 3 – dostateczny, 2 – dopuszczający, 1 – niedostateczny. Uczeń za aktywny udział w lekcji  i dodatkowe zadania może uzyskać „+” i suma  „+++++” daje ocenę bardzo dobrą.
8. Oceny cząstkowe  uczeń otrzymuje w ciągu semestru za:

- odpowiedzi ustne,
- prace pisemne (prace klasowe, kartkówki, sprawdziany),
- aktywność na lekcji,
- prace domowe,
- referaty na określony temat.
- prowadzenie lekcji.
- lekcje multimedialne

9. Uczeń raz w semestrze może zgłosić nie przygotowanie do lekcji bez podawania przyczyny.
10. Uczeń ma prawo poprawić każdą ocenę ze sprawdzianu w ciągu 2 tygodni od rozdania sprawdzonych prac.
11. Nie ma możliwości poprawy kartkówek i odpowiedzi ustnych.
12. Uczeń, który był nieobecny na pracy klasowej, ma obowiązek zaliczyć sprawdzian na najbliższych zajęciach. W przypadku dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole, może być ustalony inny termin.
13. W przypadku stwierdzenia niesamodzielnej pracy, nauczyciel może przerwać uczniowi pisanie sprawdzianu i wstawić ocenę niedostateczną.
14. Na koniec semestru nauczyciel uwzględniając samoocenę ucznia wystawia dodatkową ocenę (od 1 do 6) za: aktywność, systematyczność, zaangażowanie, obowiązkowość.

Kryteria oceniania:
1. kryterium wymagań programowych,
2. kryterium poznawcze – znajomość faktów, uogólnień i wyćwiczonych umiejętności,
3. kryterium kształcące – logiczne myślenie, samodzielność, poprawność wypowiedzi, obszerność wypowiedzi, zaangażowanie,4. kryterium wychowawcze – poglądy i postawy ucznia, umiejętność współpracy w grupie, komunikacja interpersonalna, odpowiedzialność.

5. ocenę niedostateczny otrzymuje uczeń, który:

a) nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej przedmiotu nauczania w danej klasie, a braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu
oraz
b) nie jest w stanie rozwiązać lub wykonać zadań o niewielkim (elementarnym) stopniu trudności.

6. ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania nieco poniżej wymagań podstawowych tj.:
a) częściowo rozumie polecenia nauczyciela,
b) zapamiętał wiadomości konieczne do elementarnej orientacji w treściach danego działu tematycznego i z pomocą nauczyciela potrafi je odtworzyć,
c) poprawnie, z pomocą nauczyciela, rozpoznaje, nazywa i klasyfikuje poznane pojęcia, zjawiska, procesy, dokumenty, postacie życia publicznego,
d) wykonuje samodzielnie lub z pomocą nauczyciela proste ćwiczenia i polecenia,
e) współpracuje w zespole przy wykonywaniu zadań, prowadzi zeszyt przedmiotowy, ale ma luki w zapisach lekcji i pracach domowych.

2. ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe tj.:

a) rozumie polecenia i instrukcje,
b) zapamiętał podstawowe wiadomości dla danego działu tematycznego i samodzielnie je prezentuje,
c) rozumie omawiane zagadnienia,
d) dokonuje selekcji i porównania poznanych zjawisk,
e) samodzielnie i poprawnie wykonuje proste ćwiczenia i zadania,
f) umie wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce,
g) aktywnie uczestniczy w pracach i zadaniach zespołowych,
h) systematycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy, ma w nim zapisane treści z lekcji, wykonane ćwiczenia i prace domowe.

3. ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dostateczną, a ponadto:

1. a)wykazuje się szczegółową wiedzą pochodzącą ze źródeł podstawowych (podręcznik, lekcja),
   b) zna omawianą na lekcjach problematykę oraz w sposób logiczny i spójny ją prezentuje,
   c) rozumie omawiane treści i potrafi je wytłumaczyć innym,
   d) rozumie związki przyczynowo – skutkowe występujące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym,

e) uogólnia i formułuje wnioski,
f) zajmuje stanowisko w kwestiach spornych i potrafi bronić swoich poglądów na forum klasy,
g) poprawnie i sprawnie wykonuje ćwiczenia i zadania,
h) wykazuje zainteresowanie omawianą na zajęciach problematyką.

4. ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania i kryteria na ocenę dobrą, a ponadto:

a) ma bogate wiadomości na poziomie ponadpodstawowym,
b) wykazuje zainteresowanie przedmiotem oraz literatura popularnonaukową dotyczącą omawianych treści,
c) umie samodzielnie poszukiwać informacji w różnych źródłach i je selekcjonować,
d) właściwie interpretuje nowe sytuacje i zjawiska, w sposób twórczy rozwiązywać problemy,
e) umie oceniać otaczającą rzeczywistość społeczno – polityczną zgodnie z przyjętymi kryteriami wartości,
f) kieruje pracą zespołu rówieśników,
g) samodzielnie i poprawnie interpretuje wykresy, dane statystyczne, mapy i inne środki poglądowe,
h) uczestniczy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych i uzyskuje wyróżniające wyniki na poziomie szkolnym.

5. ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

a) wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową i specjalistyczną zgodną z omawianą na zajęciach problematyką,
b) potrafi dokonać trafnej konfrontacji teorii z praktyką i wyciągnąć prawidłowe wnioski,
c) swobodnie i poprawnie posługuje się terminologią fachową przy omawianiu zjawisk i procesów społeczno – politycznych, samodzielnie je interpretuje, ocenia i uzasadnia, co wyraźnie wykracza poza treści nauczania,
d) podejmuje się wykonania zadań dodatkowych znacznie wykraczających poza podstawę programową, w tym udział w zajęciach z przedsiębiorczości organizowanych w szkole,
e) uczestniczy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych uzyskując wyróżniające wyniki na poziomie okręgowym i centralnym.

6. Kryteria wymagań na daną ocenę w przypadku prac pisemnych.

Metody sprawdzania i oceniania

W procesie nauczania wiedzy o społeczeństwie stosowane są następujące metody kontroli osiągnięć uczniów:
1. kontrola ustna – przy której precyzyjnie formułowane są pytania (polecenia). Od ucznia wymaga się umiejętności udzielania prawidłowych odpowiedzi, wykazania się wiedzą, logiką myślenia, umiejętnością selekcjonowania materiału, formułowania wniosków, uzasadniania własnego stanowiska. Odpowiedź ustna może być połączona z analizą schematów, wykresów czy też wymagać pracy z mapą, tekstem źródłowym.
2. kontrola pisemna – są to krótkie sprawdziany (kartkówki) obejmujące materiał z 3 ostatnich lekcji, prace klasowe obejmujące szerszy zakres rzeczowy, najczęściej dział programowy.
3. obserwacja pracy ucznia – dostarcza informacji o ogólnych predyspozycjach ucznia, umiejętnościach korzystania z różnych źródeł informacji, umiejętnościach współpracy w grupie, aktywności na lekcjach.

4.ocenianie kształtujące- uczeń raz w semestrze pisze test diagnozujący, nauczyciel opisuje jego umiejętności, zwraca uwagę na braki w wiedzy , nad którą częścią materiału popracować, daje uczniowi pisemne zalecenia ,z którą częścią materiału ma problemy . Nauczyciel modyfikuje dalsze nauczanie, uczeń otrzymuje informację zwrotną pomagającą mu się uczyć, wyszczególnia i docenia dobre elementy pracy ucznia; odnotowuje to, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia; daje wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę; wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania.

Informacja zwrotna - to kluczowy składnik oceniania kształtującego. Nauczyciel zamiast stawiać ocenę sumującą, przekazuje uczniowi komentarz do jego pracy. Dobra informacja zwrotna zawsze powinna zawierać cztery elementy:

• wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia;
• odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia;
• wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę;
• wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania.

Narzędzia sprawdzania i oceniania osiągnięć.

1. sprawdziany pisemne wymagające odpowiedzi na kilka pytań,
2. testy – obejmujące zadania krótkiej odpowiedzi, zadania z luką, zadania na dobieranie, zadania wielokrotnego wyboru, zadania prawda – fałsz.
3. odpowiedzi ustne,
4. prace domowe.
O terminie sprawdzianów uczniowie są informowani z 2-tygodniowym wyprzedzeniem.
O uzyskanych ze sprawdzianu wynikach należy powiadomić uczniów w terminie 2 tygodni.

Sposoby dokumentowania i rejestrowania osiągnięć i postępów ucznia:

1. Osiągnięcia i postępy ucznia dokumentowane są w postaci ocen cząstkowych i sumujących wpisywanych w dzienniku lekcyjnym .
2. Wpisywane do dziennika oceny są ocenami pełnymi wyrażonymi w całych stopniach. Najniższa ocena to ocena niedostateczna, a najwyższa to ocena celująca.

Zasady i sposoby powiadamiania rodziców o osiągnięciach uczniów.

1. Rodzice (prawni opiekunowie) otrzymują informacje o postępach ucznia, jego osiągnięciach czy trudnościach:

• na zebraniach z wychowawcą,
• w czasie rozmów indywidualnych,
• w postaci informacji odnotowanej zeszycie do korespondencji, dzienniku lekcyjnym,

2. Wszystkie sprawdzone i ocenione prace klasowe uczniów mogą być udostępnione rodzicom do wglądu i znajdują się w dyspozycji nauczyciela. Są przechowywane do końca danego roku szkolnego.
3. Na miesiąc przed klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej, nauczyciel informuje uczniów i jego rodziców (przez wychowawcę) o przewidywanych ocenach niedostatecznych.

Zasady wystawiania stopni.
1. Oceny semestralne są oparte przynajmniej na 3 ocenach cząstkowych i nie są ich średnią arytmetyczną. W przypadku jednej godziny- co najmniej trzy oceny( dwie z odpowiedzi pisemnej, jedna z ustnej), w przypadku dwóch godzin tygodniowo- co najmniej cztery oceny (dwie z odpowiedzi ustnych, dwie z odpowiedzi pisemnych)
2. Wystawianie stopni odbywa się w sposób jawny i obiektywny.
3. Oceny wystawiane za odpowiedzi ustne są przez nauczyciela uzasadniane.
4. Uczniowie o przewidywanych ocenach semestralnych są informowani na 2 tygodnie przed radą klasyfikacyjną.

Sposoby korygowania niepowodzeń uczniów
1. Pomoc koleżeńska.
2. W uzasadnionych przypadkach pomoc nauczyciela.
3. Obniżenie wymagań programowych uczniowi, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe uniemożliwiające sprostanie wymaganiom wynikającym z programu nauczania.

Ewaluacja PSO
1. PSO podlegać będzie ewaluacji, czyli ocenie i sprawdzeniu jego funkcjonowania.
2. Ewaluacja dokonana będzie po I semestrze, po roku funkcjonowania systemu w szkole (na koniec roku szkolnego 2015/2016) w celu jego modyfikacji i wyeliminowania dostrzeżonych braków

Informacja zwrotna